Wat ons drijft

Waarom zou je stoppen?

Het is inmiddels vijftien jaar geleden dat roken op de werkplek verboden werd. In de afgelopen jaren zijn daar vele andere plekken bijgekomen. En het einde lijkt nog niet in zicht.

Onze overheid heeft zich namelijk tot taak gesteld het roken zoveel mogelijk te ontmoedigen. En wat volgt? Krijgen we straks te maken met een andere vorm van drooglegging van Nederland?

De ‘bemoeienis’ van de overheid roept weerstand op bij mensen. Het wordt als onprettig ervaren. In het radioprogramma van Jort Kelder vertelt dr. Jeroen Loman, promovendus aan de Radboud Universiteit, dat iemand graag zelf bepaalt of hij stopt met drinken. De vraag ’Waarom zou je stoppen met alcohol drinken?’, werkt volgens Loman beter. Het stimuleert mensen redenen te bedenken om te stoppen met drinken. Tevens komt het veel minder belerend over.

Dat inmenging van de overheid of andere instanties leidt tot weerstand en discussie bleek ook in het VPRO-programma Zomergasten van afgelopen zondag met longarts Wanda de Kanter. Het leverde nogal wat reacties op in de diverse media; NRC, Volkskrant, Trouw, Parool.

Motivatiemeesters is geen expert op het gebied van verslaving. Wij zien echter dat motivatie een belangrijk aandeel heeft in deze problematiek. Het laat zien dat motivatie een bekend als even ongrijpbaar begrip is voor velen. De overeenkomst tussen de boodschap van Loman en De Kanter is de worsteling met verantwoordelijkheid. In het continuüm is dat de weg vinden van gecontroleerde motivatie naar autonome motivatie.

Soms lijkt iets uit vrije wil te gebeuren alleen zijn er ‘andere krachten’ die uiteindelijk sterker aanwezig zijn. Als je vervolgens wilt stoppen omdat je je schuldig voelt dat je rookt of je daarvoor schaamt, of omdat het geld bespaart is het effect dikwijls van korte duur.

‘Mensen met longkanker hoeven zich niet te schamen en kinderen moeten behoed worden voor verslaving’, aldus De Kanter. Het continuüm spreekt in dit geval over externe of interne druk dat onderdeel is van gecontroleerde motivatie.

Dat de overheid zich tot taak stelt het roken te ontmoedigen, is niet vreemd. We weten immers dat de risico’s voor de gezondheid groot zijn. Voor een duurzaam resultaat is het gewenst dat de overheid mensen ondersteunt bij het inzien van het nut van niet roken of stoppen met roken. In het continuüm wordt dat ook wel identificatie of nutgedreven genoemd. Dat identificatie een positief en duurzaam effect heeft, blijkt uit veelvuldig herhaald onderzoek. Om de doodeenvoudige reden dat mensen zelf antwoord kunnen geven op de vraag: Waarom zou je stoppen?