Wat ons drijft

Hoe motiveer je leerlingen? Focus op kwaliteit.

Worstel je met het motiveren, de inzet, de betrokkenheid en/of het gevoel van eigenaarschap van je leerlingen? Je bent niet de enige!

De Inspectie van het Onderwijs onderzocht motiverende kenmerken van het voortgezet onderwijs. Het bijbehorende onderzoeksrapport werd afgelopen zomer gepubliceerd. Wat bleek? Van de tien kenmerken die bijdragen aan motiverend onderwijs komen er slechts vier vaak voor, vier soms en twee nauwelijks. De kans is aannemelijk dat het bij jou op school niet anders is. Leerlingen verdienen beter.

Aanleiding voor het onderzoek zijn (inter)nationale publicaties die stellen dat Nederlandse leerlingen minder (of soms zelfs het minst) gemotiveerd zijn ten opzichte van hun Europese of mondiale medescholieren.

Het doel van het onderzoek was inzicht bieden in motiverende kenmerken van onderwijs en aangrijpingspunten aanreiken om de motivatie van Nederlandse leerlingen te vergroten. Punt van aandacht hierbij was de relatie tussen prestaties en motivatie.

Concluderend stelde de Onderwijsinspectie dat van de tien motiverende kenmerken er maar liefst acht niet samen bleken te hangen met prestaties. Daarnaast doen scholen volgens de inspectie nog steeds veel te weinig om de motivatie van leerlingen te verbeteren. De inspectie reikt daarom tot slot een aantal aangrijpingspunten aan om de motivatie bij leerlingen te vergroten, maar waarvan niet zonder meer verwacht mag worden dat deze leiden tot betere prestaties.

Om leerlingen daadwerkelijk gemotiveerd te krijgen, of beter gezegd, de kwaliteit van de motivatie omhoog te krijgen vraagt dit van de leerkracht om de drie psychologische basisbehoeften (autonomie, relatie en competentie) van leerlingen centraal te stellen. En dan is de vraag: hoe dan?!

Stel er is een model dat je daarbij ondersteunt. Een model dat je helpt de kwaliteit van de motivatie van leerlingen te verhogen. Een model dat iedereen kan omarmen, zich eigen kan maken en daardoor voor iedereen van waarde kan zijn. Dit is niet eenvoudigweg een aangename of inspirerende gedachte. Het is een praktisch toepasbaar model en heeft direct meerwaarde.

Het model is gebaseerd op het raamwerk dat de drie psychologische basisbehoeften  begrijpt, meet en ondersteunt: de Zelfdeterminatietheorie (ZDT). De ZDT heeft bewezen dat motivatie niet iets is dat je meer of minder hebt. Het heeft verschillende vormen. Sommigen van lage kwaliteit en sommigen van hoge kwaliteit. Wanneer we bijvoorbeeld leerlingen proberen te beïnvloeden met beloningen bevorderen we een kwalitatief lage motivatie. Als we ons daarentegen concentreren op het tegemoetkomen aan de psychologische basisbehoeften van leerlingen zal motivatie van hoge kwaliteit vanzelfsprekend toenemen.