Wat ons drijft

Belonen ≠ Motiveren

In het bedrijfsleven en in scholen kom je nog vaak het principe van de wortel en de stok tegen om mensen te motiveren. In jarenlang onderzoek is echter keer op keer gebleken, dat belonen en straffen maar een tijdelijk effect heeft op de motivatie. Een beloning of een straf is namelijk een externe prikkel die bijdraagt aan een afname van de intrinsieke belangstelling voor een activiteit. Edward Deci bewees dit al in 1969 met het Soma-experiment.

Soma-experiment (1969)
Deci gebruikte voor zijn experiment de kubus van Soma. Deze kubus bestaat uit zeven stukken waarmee oneindig veel abstracte en herkenbare objecten gemaakt kunnen worden. De onderzoeker verdeelde de deelnemers in twee groepen; een experimentele groep (groep A) en een controlegroep (groep B). Het onderzoek bestond uit drie sessies van een uur, verdeeld over drie verschillende dagen. Op de eerste dag kregen de groepen de opdracht om op basis van drie tekeningen figuren na te maken met de puzzelstukken. Op de tweede dag kreeg groep A te horen dat ze voor elk figuur dat ze succesvol konden namaken een dollar zouden krijgen (tegenwoordig vergelijkbaar met zo’n zes euro). Groep B kreeg nieuwe tekeningen, maar geen beloning. Op dag drie dezelfde opzet. Groep A kreeg alleen te horen dat het geld op was, dus geen beloning.

Edward Deci zette halverwege het uur puzzelen het experiment steeds stop met de smoes dat hij tussentijds gegevens moest opslaan in de computer. Als hij wegging, zei hij: “Ik ben over een paar minuten terug, doe in de tussentijd maar waar je zin in hebt”.

Dat was het moment dat Deci de deelnemers acht minuten lang ging observeren vanachter een spiegelwand. Wat gingen de deelnemers doen? Verder met de taak (de puzzel) of gingen ze iets anders doen?
Op dag twee ontstond een groot verschil. Groep A ging tijdens de pauze langer door met de puzzel dan groep B. De beloning hielp dus om deelnemers te motiveren en intensiever met de taak bezig te gaan. De derde dag legde iets anders bloot. Groep B leek de smaak te pakken te krijgen en ging in de pauze iets langer door met puzzelen. De deelnemers uit groep A, die eerder betaald hadden gekregen, reageerden anders. Zij besteedden nu een stuk minder tijd aan de puzzel.

Deci kwam tot de conclusie dat, wanneer een beloning (geld) wordt gebruikt om een taak uit te voeren, a) de intrinsieke motivatie van de proefpersonen plaatsmaakt voor extrinsieke motivatie, en b) de belangstelling stopt, zodra de beloning wegvalt.

Kijk nu eens naar jullie eigen organisatie. Herken je het principe van de wortel en de stok? Werken jullie met functionerings- en/of beloningssystemen waarbij de effecten maar van korte duur zijn?

Het kan anders!
Motivatiemeesters helpt scholen en bedrijven bij het creëren van een leer-en werkklimaat waarin autonome motivatie het uitgangspunt is. Wil je ook werk maken van autonome motivatie? Neem dan contact met ons op.