Wat ons drijft

Advies voor de Kerstdagen: Stop met het geven van advies

De Kerstdagen komen eraan. Voor velen een aanleiding om familie en vrienden op te zoeken, samen erop uit te gaan en uitgebreid te eten en drinken. Tijdens deze dagen is er doorgaans een soort van bezinning. Je kijkt terug op het afgelopen jaar en kijkt (voor)uit naar het volgende. Je vraagt je af of je nog blij bent met je baan, of de balans tussen werk en privé nog naar wens is, of je misschien meer wilt gaan sporten etc. Deze onderwerpen zijn wellicht gespreksonderwerpen die je tijdens de Kerst bespreekt met familie en vrienden.

Stel je voor: een vriend van je wil graag meer gaan sporten maar weet niet hoe hij het wil aanpakken. Hij vraagt jou om advies. Wat doe je? Wat zeg je?

Velen van ons zullen iets adviseren wat ons goed lijkt om te doen. Denk aan lid worden van een sportvereniging of -school of om een bepaalde app te downloaden. Het advies komt vaak neer op wat werkt voor jou, degene die advies geeft. Misschien reageert je vriend enthousiast en gaat hij met het advies aan de slag.

Aannemelijker is dat je vriend je aankijkt met een blik die zegt: “Alsof ik daar zelf niet aan gedacht heb.” Vervolgens is hij mogelijk terughoudend om meer te delen. Wat ging er mis? Je vriend vroeg toch om advies?

Advies kan ook averechts werken. Wanneer mensen ons advies geven is het advies dikwijls de beslissing die we moeten nemen in plaats van ons de keuze te bieden om de beste beslissing voor onszelf te bedenken. Advies kan dan ook onze behoefte aan autonomie uitdagen.

Autonomie is een van de drie psychologische basisbehoeften die centraal staan in de zelfdeterminatietheorie, ook wel motivatietheorie genoemd. Deze drie psychologische basisbehoeften zijn de behoefte aan competentie (om je voldaan te voelen, als je ergens goed in bent), relatie (erbij horen, je verbonden voelen) en autonomie (controle, het vermogen om onze eigen keuzes te maken).

Uit onderzoek, gebaseerd op de zelfdeterminatietheorie, is gebleken dat het geven van advies het gevoel van autonomie kan belemmeren en zodoende vriendschappen kan verzwakken. Wanneer vrienden voldoen aan onze behoefte aan autonomie is of wordt de vriendschap juist sterker. Verder blijkt uit het onderzoek dat wanneer we de autonomie van onze vrienden respecteren het positief bijdraagt aan ons psychologisch welbevinden.

Terug naar je vriend die meer wil gaan sporten. Wat kun je doen in plaats van het geven van (richtinggevend) advies? Je kunt bijvoorbeeld een aantal vragen stellen. Je kunt hierbij denken aan vragen die gericht zijn op het maken van een keuze:

• Wat voor een type sport spreekt je het meeste aan?
• Zou je liever een teamsport willen doen of individueel willen sporten?
• Op welk moment in de week zou het sporten jou het beste uitkomen?
• Wil je graag sterker worden, afvallen of meer uithoudingsvermogen krijgen?

Naast deze richtinggevende vragen kun je het ook opener benaderen door de volgende vragen te stellen:

• Wat heeft gewerkt als je in het verleden meer wilde gaan sporten?
• Wat zie je als de beste volgende stap om vooruitgang te boeken?
• Wat heb je nodig om erachter te komen wat een volgende stap kan zijn?
• Wat zijn zorgen of bedenkingen om het niet te doen?

Met deze vragen vertrouw je erop dat je vriend met zijn eigen advies komt en help je hem in het (denk)proces. Hiermee respecteer je zijn autonomie – laat je zien dat je erop vertrouwt dat je vriend zijn eigen conclusie trekt. En dat is alles waar een vriend echt om kan vragen.