Wat ons drijft

Scholieren belonen met geld

Afgelopen week stond het nieuws bol van hoe scholieren gemotiveerd worden met behulp van geld. Of het nu om koeriersklussen voor drugscriminelen ging of rapper Boef die een 9+ beloont met €1000. De artiest creëerde aandacht en even later werd het totaalbedrag zelfs verhoogd naar 3 x €1000. Een vervolgbericht waarbij iemand de actie wilde ondersteunen en de ‘verdubbellaar’ inzette, moest nog meer geld opleveren.

Het idee dat geld motiveert leeft kennelijk. Is dat terecht? Ja, geld is een drijfveer voor velen van ons. Maar wat als de beloning wegvalt? Is iemand dan nog steeds gemotiveerd om dezelfde werkzaamheden te doen of een 9+ te halen? De initiatieven van onder andere boef zijn vast goed bedoeld, alleen soms hebben goede bedoelingen niet per se goede uitkomsten.

Scholieren belonen met geld is niet nieuw. In 2016 schreef NRC Next over een economiedocente die de drie best presterende leerlingen bij een toets beloonde met respectievelijk €3, €7 en €10. In hetzelfde artikel wordt een gedragswetenschapper geciteerd die waarschuwt voor de eventuele gevolgen. Eenmalig prikkelen is leuk en heeft wellicht effect, alleen niet voor lang. Het grote risico is dat de prestatie wordt geleverd voor het geld en niet voor het zo goed mogelijk beheersen van de stof of het zo goed mogelijk uitvoeren van de werkzaamheden. En hoe zit het met de minder goed presterende leerlingen? Die worden mogelijk gedemotiveerd door het feit dat ze enerzijds een lager cijfer hebben en dan ook nog eens geen geld krijgen.

De beloning van de economiedocente is een vorm van prestatiegerichte feedback die gebaseerd is op het cijfer – het product – dat leerlingen gehaald hebben. Prestatiegerichte feedback zorgt ervoor dat leerlingen de uitdaging zien in de beloning waardoor ze alleen leren voor een hoog cijfer of alleen leren om een laag cijfer te vermijden.

Wellicht had de docente beter voor leergerichte feedback kunnen kiezen. Deze vorm van feedback is gericht op de inspanning van de leerling – het proces – en heeft een duurzamer effect. Als bij deze feedback ook nog eens de nadruk wordt gelegd op de individuele vooruitgang draagt de feedback tevens bij aan het geloof in eigen kunnen. Leerlingen gaan op basis van dergelijke feedback hun eigen successen toeschrijven aan hoe hard ze hebben gewerkt. Op die manier leren ze dat ze met veel inspanning vooruitgang kunnen boeken.