Wat ons drijft

Een veilige klas voor iedereen! #hoedan?

Afgelopen zaterdag vond de Canal Parade in Amsterdam plaats. Elk jaar kiest een jury drie boten uit die een prijs krijgen. De prijs voor het beste statement was dit jaar voor de onderwijsboot van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Met hun onderwijsboot ‘Veilig leren en werken in het onderwijs” vroeg het ministerie aandacht voor maatregelen gericht op sociale veiligheid en diversiteit in de klas. Volgens emancipatieminister Van Engelshoven moet iedereen zich veilig in de klas kunnen voelen. Wie je ook bent en van wie je ook houdt.

Helaas is het nog altijd geen vanzelfsprekendheid dat iedereen in vrijheid en veiligheid zichzelf kan zijn in het onderwijs. Zo bracht de SCP monitor, die eind 2018 uitkwam, in beeld dat transgender jongeren twee keer zo vaak gepest worden als leeftijdsgenoten, respectievelijk 20% versus 10%.  Ook gelooft een op de vijf van alle leerlingen in het voortgezet onderwijs dat hun school niet veilig genoeg is om openlijk uit de kast te kunnen komen. De helft van de leerlingen vindt dat dat op school wél kan.

Wat ons aanspreekt aan de boot van het ministerie is dat iedereen zich veilig moet kunnen voelen.

We weten uit onderzoek dat het gevoel van welbevinden en je prettig voelen in de klas voorwaardelijk is om te kunnen leren. Bij een hoge mate van welbevinden ervaren leerlingen minder stress, ontstaat er meer eigenaarschap en kunnen ze beter presteren.

#hoedan?
Investeren in sociale veiligheid en welbevinden in je klas is een belangrijke opdracht die we hebben in het onderwijs. Het is echter een opdracht die we, onder andere door de druk van het curriculum, nog weleens uit het oog verliezen. Wellicht heb je iets aan onderstaande tips. Ze zijn alle drie van toepassing op de psychologische basisbehoefte relatie.

• Verdiepen in de kenmerken
  Wat weet jij allemaal van jouw leerlingen? Zie het als uitdaging om zoveel mogelijk kenmerken van je leerlingen te kennen. Weet je bijvoorbeeld van welke muziek een leerling houdt? Of hij een sport beoefent? Of hij gelovig is of niet? Waar hij van droomt? Als een leerling doorkrijgt dat je moeite doet om hem te leren kennen, is de kans groot dat hij zich gezien en erkend voelt en zijn welbevinden toeneemt.
• Faciliteren van interactie
  Hoeveel ruimte is er voor samenwerkend leren in jouw klas? Gebruik met enige regelmaat werkvormen waarbij sprake is van wederzijdse afhankelijkheid. Leerlingen leren elkaar hierdoor beter kennen en ze krijgen inzicht in elkaars sterke en minder sterke eigenschappen. Dit stimuleert de relationele verbondenheid
• Werken aan structuur
  Hoe veilig voelen leerlingen zich bij jou? Een leerling zal zich veiliger voelen als er in een klas heldere regels zijn en jij consequent optreedt als die regels, ongeacht door wie, overtreden worden. Dit creëert duidelijkheid en veiligheid voor al je leerlingen.