Over motivatie

Wil jij ook de omstandigheden creëren, zodat leerlingen en leraren zichzelf (leren) motiveren?

In veel schoolorganisaties wordt gezocht naar manieren om eigenaarschap, welbevinden en betrokkenheid te vergroten, zowel van de leerling als van de leraar. Er worden bijvoorbeeld cijfers, belonings- of functioneringssystemen ingezet. Vaak ter controle of om de ander gemotiveerd en in beweging te krijgen. De effecten van deze externe factoren zijn echter maar van korte duur. En zodra ze wegvallen, stopt de beweging. Daarnaast gaan deze factoren vaak gepaard met gevoelens van verplichting, druk en stress.

Gelukkig kan het ook anders

Onze inspiratiebron is de wereldwijd leidende motivatietheorie van Edward Deci en Richard Ryan, de zelfdeterminatietheorie. Een sterk wetenschappelijk onderbouwde motivatietheorie die verschillende types motivatie onderscheidt.

Zoals blijkt uit bovenstaand figuur voelen sommige types motivatie eerder aan als een verplichting en andere meer als een vrije keuze. Zo wordt gecontroleerde motivatie of ‘moetivatie’ onderscheiden van autonome motivatie.

Autonome motivatie heeft een hogere kwaliteit van motivatie, omdat deze duurzaam positieve effecten heeft op het leerproces en welbevinden.

Om bij te dragen aan deze kwaliteit van motivatie biedt de ketting van motivatie een bruikbaar handvat om de dagelijkse onderwijspraktijk, motivationele processen en bijkomende effecten beter te begrijpen.

In de ketting van motivatie wordt de essentie van de zelfdeterminatietheorie weergegeven. Het laat zien hoe diverse factoren binnen de leer- en werkomgeving met elkaar samenhangen.

Enerzijds helpt het om te analyseren hoe de context van les- en leidinggeven inspeelt op de motivatie, en hoe deze vervolgens tot bepaalde effecten leidt. Anderzijds is het bruikbaar om te onderzoeken wat tot een (meer) autonome motivatie kan leiden.

ABC als motor voor motivatie

Al decennialang blijkt uit veelvuldig herhaald wetenschappelijk onderzoek dat het tegemoetkomen aan deze basisbehoeften een duurzaam effect heeft op de motivatie, vitaliteit en ontwikkeling.

Zo blijken autonoom gemotiveerde leerlingen:

• de leerstof grondiger te verwerken
• meer behulpzaam te zijn in de klas
• sneller vooruitgang te boeken
• een kleinere kans op schooluitval te hebben
• beter in hun vel te zitten

Autonoom gemotiveerde leraren gaan op een meer veerkrachtige wijze om met stress, wat hen beschermt tegen een burn-out. Ze zijn meer tevreden over hun werk en halen er energie uit. Ze werken gemakkelijk samen en zijn bereid tot een extra inspanning als dat nodig is.

Motiverende leraren en leidinggevenden kunnen autonome motivatie aanwakkeren door consequent in te zetten op de drie psychologische basisbehoeften; Autonomie, verBondenheid en Competentie, of kortweg het ABC. Deze behoeftes zijn op ons allen van toepassing en staan centraal binnen de zelfdeterminatietheorie.

 

Autonomie: Ervaren dat je keuze en vrijheid hebt.

verBondenheid: Ervaren dat je gezien en gewaardeerd wordt.

Competentie: Ervaren dat (moeilijke) dingen lukken.

Autonome motivatie loont

Wanneer tegemoet wordt gekomen aan deze psychologische behoeftes ervaart men meer energie, verantwoordelijkheid en betrokkenheid en neemt men sneller initiatief. Om als leraar of leidinggevende hieraan tegemoetkomen vraagt dat om een zogenoemde ABC-mindset.